از گذشته های دور تا اکنون همیشه در رابطه با هنر یا علم یا فن معماری ابتدا این سوال مطرح می شده که معماری چیست؟
در حقیقت تعریف معماری آن طور که به نظر می آید کار ساده ای نیست. اگر از تعاریف و تعابیر پیچیده آکادمیک و گاهی بیهوده این حوزه بخواهم استفاده کنم، بهتر می بینم آدرس چند کتاب را بدهم و از آن بگذرم، در غیر اینصورت باید بگویم:
معماری مانند پلی است بین هنرها و علوم انسانی مانند فلسفه و فنون مهندسی و معمار خوب، کسی است که بتواند بهترین راه حل و ارتباط موجود را بین این موارد یاد شده پیدا کند.
گفتنی است بهترین راه حل همیشه ارزان ترین، گران ترین، زیباترین و اجرایی ترین راه حل نیست، در حقیقت معمار باید در یک پروژه هنرمند شود، در یکی جامعه شناس، در یکی شاعر خیال پرداز و در یکی مهندس با دقت در جزئیات و دارای متر، شاقول و تراز.
در عین اینکه می توان گفت معماران مدیران ساختمان هستند که یک پروژه را به سامان می کنند؛ اما متمایزترین مهارتشان ترسیم خوب و تمیز خواسته و باور و گاهاً اجبارهایشان است؛ معماری از جنس دیگر مهندسی ها نیست، از جنس هنرها هم نیست، از جنس علوم انسانی نیز نیست، هر چند به هر سه شباهت دارد ولی معمار باید دیدی ساده، راحت و دقیق داشته باشد. مطالبی که گفتم همه در شرایط ایده آل است وگرنه هر کس که از دانشکده معماری بیرون بیاید می شود مهندس معمار مثل همه.
معمار باید بلندپرواز و رویاپرداز و سهل گیر و سخت کوش باشد.
ایران این سرزمین کهن سرشار از معماری های مختلف از سبک پارسی و پارتی تا اصفهان است؛ ولی هنوز می بینم که به عنوان یک تخصص جداگانه توسط جامعه به سختی مورد پذیرش است و می توان گفت که تقریباً اکثر مردم فرق بین معماری و سایر رشته های مهندسی از جمله مهندسی سازه را نمی دانند.
راستش خود مهندسان سازه هم گاهی اوقات این تفاوت را نمی دانند که اگر این طور نبود دست به طراحی های خاص و طراحی فرم های خاص تر نمی زدند. در پروژه های کوچک نقش یک معمار به شرطی که قرار باشد همه جزئیات طراحی و عین آن اجرا گردد نمایان است؛ ولی در پروژه های بزرگ معمار را اصلاً نمی شود نادیده گرفت، چون مسائل و مباحث آنقدر پیچیده و دارای جزئیات است که کسی جز یک معمار جرات ندارد به آن نزدیک شود. با توجه به این گفته ها به جرات می توان گفت معمار کسی نیست که از دانشکده معماری بیرون آمده گاهی یک بکسور می شود تادوآندو، یا یک نقاش می شود لو کوربوزیه؛ و گاهی هزاران دانش آموخته معماری می شوند هیچ و فقط هیچ.
پس اگر می خواهید زندگی را کمی بهتر ببنید، اگر برای رسیدن به اهدافتان آدم پیگیری هستید، اگر ذهنتان در چهارچوب های قانونی و اجتماعی یخ نزده و منجمد نگردیده، اگر جرات فریاد در سکوت را دارید و اگر می توانید مانند یک رهبر ارکستر پشت به سنت ها به کارتان بپردازید، پس می توان گفت شما تعریف معماری هستید و می توانید به معماری فکر کنید.
در این مقاله قصد دارم کلیاتی از معماری را به صورت یک کلاژ در معرض دید خوانندگان محترم قرار دهم؛تا چه قبول افتد و چه در نظر آید
این مبحث ادامه دارد …
باتشکر
دکتر مجید اخوان
